Artykuł sponsorowany.
Owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej to otwarte rany, powstające w wyniku rozpadu wykwitów pierwotnych lub będące następstwem uszkodzenia termicznego, chemicznego lub popromiennego. Nawracające owrzodzenia są charakterystyczne np. w przebiegu aftowego zapalenia jamy ustnej. Bez względu jednak na przyczynę zmiany w jamie ustnej są bardzo bolesne, a proces gojenia długi, dlatego warto zastosować sposoby, które pomogą złagodzić objawy i przyspieszyć gojenie. Jakie są przyczyny powstawania owrzodzeń i na czym polega leczenie wrzodziejącego zapalenia jamy ustnej? Odpowiadamy!
Czym jest owrzodzenie jamy ustnej i jak przebiega?
Owrzodzenie jest zmianą błony śluzowej jamy ustnej przybierającą postać otwartej rany, w której obrębie dochodzi do stopniowej dezintegracji patologicznie zmienionej tkanki i oddzielenia się mas martwiczych, co z kolei prowadzi do wytworzenia się kraterowego ubytku tkankowego. O owrzodzeniu mówi się najczęściej wtedy, gdy uszkodzenie w obrębie błony śluzowej jamy ustnej sięga poniżej warstwy podstawnej nabłonka aż do błony śluzowej właściwej i goi się, pozostawiając po sobie bliznę. Warto wyraźnie podkreślić, że zmiany owrzodzeniowe nie są tym samym co nadżerki, dlatego w kontekście leczenia ważne jest postawienie odpowiedniego rozpoznania1.
Owrzodzenia w jamie ustnej – najczęstsze przyczyny
Owrzodzenia jamy ustnej mogą pojawić się w wyniku rozpadu wykwitów pierwotnych, np. guzków i krost obecnych w całej jamie ustnej (na podniebieniu, dziąsłach etc.). Większość przypadków owrzodzeń jest uwarunkowana przyczynami miejscowymi takimi jak podrażnienia, urazy mechaniczne lub oparzenia, ale nigdy nie można wykluczyć choroby ogólnoustrojowej czy nowotworowej, szczególnie gdy mamy do czynienia z owrzodzeniami w jamie ustnej o charakterze przewlekłym1.
Liczne owrzodzenia występujące przez krótki czas najczęściej mają tło wirusowe (powoduje je np. wirus opryszczki), dużo rzadziej bakteryjne czy grzybicze lub mogą być spowodowane aftami. Takie zmiany zwykle szybko goją się samoistnie w ciągu kilku dni do miesiąca. Przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej może być oznaką poważniejszej choroby. Liczne długotrwałe owrzodzenia w obrębie jamy ustnej mogą być spowodowane przez choroby skóry (np. pęcherzycę lub liszaj płaski), choroby krwi, choroby żołądkowo-jelitowe czy zaburzenia immunologiczne. Do znalezienia przyczyny zapalenia wrzodziejącego jamy ustnej konieczna jest diagnostyka1.
Jak diagnozować zapalenie jamy ustnej z owrzodzeniami?
Diagnostyka owrzodzeń zaczyna się od przedmiotowego badania laryngologicznego, czyli badania jamy ustnej oglądaniem i dotykiem. Specjalista sprawdza ponadto stan uzębienia chorego. Oprócz przeprowadzenia badania podmiotowego i przedmiotowego lekarz może zlecić badania krwi, badania mikrobiologiczne lub biopsję. Badanie mikrobiologiczne wykonuje się przy podejrzeniu zakażenia i obejmuje ono diagnostykę bakteriologiczną, mykologiczną i hodowle wirusowe. Biopsja natomiast polega na pobraniu wycinka ze zmiany i zbadaniu go pod mikroskopem. Przeprowadza się ją w przypadku przewlekłych zmian na błonie śluzowej, które nie chcą się goić1.
Owrzodzenie jamy ustnej – leczenie
Sposób postępowania zależy od rodzaju owrzodzenia i może być skupiony tylko na leczeniu miejscowym, lecz również na wykluczeniu choroby podstawowej. Leczenie owrzodzenia jamy ustnej obejmuje zatem głównie stosowanie miejscowych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, wykazujących dodatkowo działanie ściągające, znieczulające, odkażające i przyspieszające gojenie, w postaci aerozoli, past, płynów do płukania jamy ustnej i żeli. Wspomniane działanie wykazuje np. żel stomatologiczny Sachol, przeznaczony do leczenia owrzodzeń jamy ustnej. Preparaty miejscowe łagodzą dolegliwości bólowe i objawy zapalenia, jednocześnie przyspieszają gojenie2.
Leczenie owrzodzenie w jamie ustnej w postaci zmian bakteryjnych najczęściej wymaga podania antybiotyku, natomiast grzybiczych zastosowania leków przeciwgrzybiczych. Wszelkie choroby powodujące owrzodzenia, jeśli to możliwe, leczy się przyczynowo.
Dla dobrego zdrowia jamy ustnej ważne jest też dbanie o prawidłową higienę. Codzienna higiena jamy ustnej powinna obejmować codzienne mycie zębów, ale też korzystanie z płynów do płukania, nici dentystycznych i innych dedykowanych produktów.
Bibliografia:
- Waśniewska-Okupniak E., Szyfter W., Diagnostyka zapaleń jamy ustnej z nadżerkami i owrzodzeniami błony śluzowej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, tom 4, nr 1 (2015), 15-19.
- Antoniv R., Lipska W., Kęsek B. i in., Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 3, 2014.
Sachol® żel stomatologiczny, 10 g, produkt leczniczy
SACHOL żel stomatologiczny to lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i miejscowo odkażający do stosowania w jamie ustnej. Żel stosuje się w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, zapaleniach dziąseł czy chorobach przyzębia.
Substancje czynne: choliny salicylan (Cholini salicylas) i cetalkoniowy chlorek (Cetalkonii chloridum). 1g żelu zawiera: 87,1 mg choliny salicylanu (Cholini salicylas) i 0,1 mg cetalkoniowego chlorku (Cetalkonii chloridum).
Postać farmaceutyczna: Żel do stosowania w jamie ustnej i na dziąsła. Przezroczysta, bezbarwna, jednolita masa o zapachu olejku anyżowego.
Wskazania do stosowania: stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej a także nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej. Żel można stosować w zapaleniu dziąseł czy chorobach przyzębia.
Podmiot odpowiedzialny: Bach + Lomb Ireland Limited, 3013 Lake Drive Citywest Business Campus, Dublin 24, D24PPT3 , Irlandia.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.