Borderline, czyli w potocznym rozumieniu „osobowość niestabilna” lub „z pogranicza”, to termin opisujący zespół zaburzeń psychicznych mieszczących się pomiędzy zaburzeniami psychotycznymi a neurotycznymi, czyli pomiędzy psychozą a nerwicą. Osoby dotknięte zaburzeniem osobowości typu borderline przechodzą przez różne skrajne stany emocjonalne, w rezultacie czego są często postrzegane jako osoby niestabilne. Poniżej przyglądamy się tematyce borderline z bliska – skupiamy się na najczęściej występujących objawach, na podstawie których można dokonać diagnozy oraz tego zaburzenia.
Borderline jako zaburzenie osobowości
Borderline obejmuje dość szeroki zakres symptomów. Do najczęstszych zachowań odpowiadających temu zaburzeniu należą intensywne pragnienie posiadania bliskiej i wyłącznej relacji z drugą osobą. Uczucie to wiąże się jednak z lękiem, który dotyczy możliwości bycia porzuconym przez daną osobę, a zarazem – bycia przez tę osobę nadmiernie „pochłoniętym”. W rezultacie lęk i napięcia emocjonalne nieustannie towarzyszą życiu osób z borderline oraz ich relacjom.
Odczuwane przez nie napięcie często urasta do wysokiego poziomu. W rezultacie osoby takie mogą cierpieć z powodu nadmiernego stresu, popadać w myśli samobójcze lub dokonywać samookaleczeń. Dodatkowo z borderline mogą wiązać się niekiedy różne stany psychotyczne, na przykład urojenia prześladowcze, które mają jednak charakter przemijający.
Lęk u osób z borderline
Uczucie lęku oraz popadanie w stany lękowe (na przykład spontaniczne napady paniki), to częsty objaw u osób z borderline. Ponadto, wyróżnić należy specyficzne natręctwa, które występują u niektórych pacjentów. Obok nich występują także objawy somatyczne, które mogą dotykać różnych części organizmu – na przykład ból głowy czy kręgosłupa bez medycznego podłoża. Warto też wspomnieć o potencjalnych zaburzeniach odżywiania, takich jak anoreksja czy bulimia, które również częściej występują u osób z zaburzeniem osobowości typu borderline.
Osoby z borderline mogą także łatwo popadać w uzależnienia, w tym również uzależnienia od substancji psychoaktywnych, stymulujących, środków przeciwbólowych oraz innych. Często też borderline współwystępuje z zaburzeniami odżywiania oraz z nietypowymi (perwersyjnymi) preferencjami seksualnymi.
Symptomy specyficzne dla borderline
Osoby z zaburzeniem osobowości typu borderline odczuwają naprzemiennie skrajne emocje: pozytywne i negatywne, względem tych samych osób. Nienawiść może z łatwością zmienić się w idealizację – i na odwrót. Często osoby z borderline wzbudzają u innych poczucie winy, złość, niechęć lub inne intensywne emocje. Dotyczy to także osób, które prowadzą terapię borderline, a które mogą być narażone na próby naruszenia granicy etyki zawodowej. Problemy w kontaktach interpersonalnych dotyczą nie tylko najbliższych, ale potencjalnie wszystkich, z którymi osoba z zaburzeniem osobowości typu borderline może mieć do czynienia.
Osoby z zaburzeniem borderline są ponadto najczęściej bardzo wybuchowe, niekiedy wręcz agresywne, a często ich sposób działania jest odbierany jako chaotyczny. Wynika to oczywiście z ich stanu wewnętrznego, który zostaje uzewnętrzniony na inne osoby – w tym na bezpośrednie otoczenie.